- Katılım
- 14 Mar 2024
- Mesajlar
- 2,128
- Tepkime puanı
- 98
- Puanları
- 48
- Konum
- Fizan
- İlişki Durumunuz
- Evli
- Burcunuz
- Balık
- Takım
- Fenerbahçe
-
Öne çıkan konu
- Konu Yazar
- #1
Kardeş Kıskançlığı
Bir gün çok sevdiğiniz eşinizin eve hiç tanımadığınız birisiyle geldiğini hayal edin. Eve getirdiği yeni kişinin bundan sonra sizinle yaşayacağını söylediğini düşünün. Sizi eskisi kadar sevdiğini söylemesine rağmen, zamanının çoğunu onunla geçirmeye başlarsa ne yapardınız?
Üstelik o kişinin onun ilgisine muhtaç olduğunu söylerse...
Bu durum hoşunuza gider miydi? Hayatınıza giren bu yeni kişi hakkında ne hissederdiniz? Eşinizi onunla paylaşmak ister miydiniz?” Onu kıskanır mıydınız?
Kardeş kıskançlığı da işte böyle bezer bir hissiyat yaratabiliyor. Bir sorun olarak algılanmakla birlikte aslında çocuklarınızın kardeşlerini kıskanması, onların anne babalarını çok sevmelerinden kaynaklanan normal bir duygudur. Çocuğun bu yeni duruma alışması ve kardeşini sevmesi için biraz zamana ihtiyacı olabilir. Bu durumda önemli olan çocuğun bu duyguyla nasıl başa çıktığı ve anne babanın onun bakış açısından olaya bakabilmesidir. Böylece aile çocuğuna bu duyguyla başa çıkabilmesi konusunda destek olabilecektir.
Kardeş Kıskançlığı Çeşitli Şekillerde Ortaya Çıkabilir:
Dile Getirme: Bazı çocuklar kardeşlerine duydukları kıskançlığı sözleriyle dile getirir: “Keşke hiç doğmasaydı.”, “Kardeşimden nefret ediyorum.” gibi.
Regresyon/Geriye Dönüş: Bazı çocuklar kardeşlerinin doğmasıyla birlikte bebeklik döneminde görülen özelliklerini yeniden göstermeye başlayabilir: Eşyaları emme, alt ıslatma, yaşından küçük bir çocuk gibi konuşma vb.
İçine Kapanma: Bazı çocuklar sevilmediklerini düşünerek içine kapanabilir ve depresyona girebilirler.
Zarar Verme: Kıskançlığı yoğun olarak yaşayan çocuklar da kardeşlerine fiziksel zarar verebilirler: Çimdiklemek, vurmak, düşürmek gibi.
Yoğun Duygusal Tepkiler: Yoğun öfke ve ağlama krizleri gibi.
Çocuklar Yeni Bir Kardeşi Olduğunda Kendilerini Nasıl Hissederler?
*Terk edilmiş, güvensiz ve desteksiz hissedebilirler.
Çocuklar Neden Kardeşlerini Kıskanırlar?
*Çocuğa ayrılan zamanın azalması yüzünden kardeşlerini kıskanabilirler.
*Yaşanan gerçek duygu kardeş kıskançlığından öte anneyi kaybetme duygusu veya korkusudur.
Kardeş Kıskançlığı ile İlgili Bilinmesi Gereken Temel Unsurlar:
*Kıskançlık anne babanın bir başkasıyla paylaşılamamasından kaynaklanır.
*Aslında kardeşe karşı görünse de anne babaya karşı hissedilen kızgınlık ve kırgınlık duygularını yansıtır.
*Bu durumda anne babaların tutumu çok önemlidir.
Kardeş Kıskançlığının Olumlu Yönleri Var Mıdır?
*Çocuk hayatında bir rakiple karşılaşmanın o kadar da kötü bir şey olmadığını fark ederse ileride hayatında- işte ya da evde-rekabet gerektiren durumlarda mücadele edebilmeyi öğrenecektir. Paylaşmayı öğrenecek ve kardeş sevgisine sahip olabilecektir.
Sık Yapılan Yanlışlar:
*Çocuğun hissettiği ve nasıl baş edebileceğini bilmediği bu duygu yüzünden onu cezalandırmak.
*Eğer agresif çocuğunuzu cezalandırırsanız (duygusal ya da fiziksel ceza olarak) çocuğunuzun şiddet içeren davranışları bitebilir. Ancak kızgınlığı yok olmayacağı için bu duygusu öfke nöbetleri, gece korkuları, yatak ıslatma, aşırı hareketlilik, regresyon vb. şekillerde kendini göstermeye devam edecektir.
*Kıskançlığı tetikleyen şakalar yapmak.
*Çocuğa bir şeyi yaptırmak için kardeşine karşı hissettiği kıskançlığı kullanmak.
*Kardeşi olduğu için çocuğu şımartmak, her istediğini yapıp onu oyuncaklara boğmak ve hiçbir kural koymamak. Bu şekilde yaklaşarak çocuğa verilen mesaj -sana bir kardeş yaptığımız için suçluyuz ve vicdan azabı duyuyoruz. Bunun için her istediğini yapabiliriz- gibi oluyor. Böyle bir durumda çocuk öfkeli ve hiçbir şeyden mutlu olmayan, doyumsuz bir çocuk olarak büyüyor.
*Kardeşleri birbiri ile karşılaştırmak, kıyaslamak. Unutmayın onlar iki farklı birey. Başarılı oldukları konular farklı olabilir, sevdikleri/sevmedikleri şeyler farklı olabilir.
*Kıskançlık konusu hakkında çocuğun yanında başkaları ile konuşmak.
*Kardeşler arası yaşanan tartışmalara sürekli müdahale etmek, taraf tutmak, hakemlik yapmak.
*Çoğu zaman küçük olan ezilmesin düşüncesiyle her seferinde sadece onu korumak.
Kıskançlığı Azaltmak İçin Bazı Öneriler:
*Çocuğunuza her fırsatta onu çok sevdiğinizi ve sizin için çok değerli olduğunu sözlerinizle ve davranışlarınızla göstermelisiniz. Çocuğunuzun sevildiğini ve değerli olduğunu hissetmesi çok önemli.
*Çocuğunuza birebir zaman ayırın. Birlikte keyif alacağınız bir şeyler yapın. Çocuk için ailecek geçirilen vakit kadar anne babasıyla baş başa geçireceği zaman da önemlidir.
*İyi bir dinleyici olun. Böylece size ihtiyacı olduğunda, bir sıkıntısı olduğunda sizinle paylaşmaktan çekinmeyecektir. Ayrıca anlaşıldığını hisseden çocuk kendini daha iyi hissedecektir.
*Onu da ilgilendiren konularda fikrini sorun. Duygu ve düşüncelerine saygı gösterin.
*Önemli olan büyük çocuğun -Ben yetersiz miydim? Neden bir tane daha yapma ihtiyacı duydular? Ya da artık beni sevmiyorlar mı?- gibi hissetmemesidir. Bunu engellemenin bir yolu da çocuğu bu yeni sürece dahil etmektir. Çocuğun duygu ve düşünceleri sorulmalı, kardeşiyle ilgili mümkün olan konularda fikri alınmalı, kardeşinin bakımıyla ilgili eğer isterse sürece o da dahil edilmelidir. Örneğin kardeşine emziğini vermek gibi basit ve yaşına uygun olan şeyler olabilir. Bunu yaparken çocuğa direktif vermeden ve istemiyorsa zorlamadan, çocuğa seçim hakkı sunarak yapılmalıdır. Yani -Kardeşine emziğini ver!- gibi bir emir cümlesi yerine-Eğer istersen kardeşine emziğini verebilirsin. Sanki şuan istiyor gibi sen ne dersin? Bence kardeşinin hoşuna gidebilir.- gibi bir yaklaşım daha doğru olacaktır. O da kendini olayın bir parçası olarak kabul eder ve kendini değerli hisseder.
*Yeni bebek ile ilgili kabul edilmeyen davranışları netçe belirleyebilirsiniz (vurmak, saçını çekmek, rahatsız edecek davranışlar gibi). Çocuğunuzla bu konuyu konuşurken önce olumlu davranışlarından bahsedin ve onu takdir edin. Daha sonra kabul görmeyen davranışları, sevgi dolu ve sade bir dil ile çocuğunuzun anlayacağı şekilde ondan beklentilerinizi ifade edin. Özellikle küçük çocuklar bu tarz davranışlar çoğu zaman kardeşine zarar verme amaçlı yapmaz. Aslında tamamen keşif amaçlıdır. Ama çocuk konuyla ilgili öfkeliyse davranışları daha şiddetli olabilir. Yaptığı davranışın kardeşini rahatsız edeceğini gerçekten bilmiyor olabilir. Bu yüzden önce bunu belirtmeli ve ardından nasıl farklı bir davranış sergileyebileceği konusunda seçenek sunulabilir. Gene çocuğa direktif vermeden, bir birey olarak ona saygı duyarak yapılmalıdır. Örneğin –Sanırım sen kardeşinin saçlarına dokunmak istedin, belki merak ettin saçlarını. Saçlarına dokunabilirsin ama bu şekilde yapınca onun canı acıyabilir. O yüzden çekerek bakmak yerine istersen hafifçe parmağınla dokunabilirsin ya da elinle saçlarını sevebilirsin.- gibi bir yaklaşım doğru olacaktır.
*Bebeğiniz doğmadan önce çocuğunuzu hazırlamalısınız. Bebek ilk kez eve geldiğinde kardeşin sana hediye getirdi diyerek çocuğunuza bir hediye alabilirsiniz. Abla- Abi Olma partisi yapabilirsiniz.
*Çocuğunuzun kardeşi doğmadan önceki günlük alışkanlıkları devam etmelidir.
*Çocuğunuzun yeni doğmuş kardeşiyle ilgili merakını gidermek için ona sizin kontrolünüz altında dokunmasına izin verin. Bebek sizin kucağınızda iken büyüğün onunla konuşmasını isteyebilirsiniz. Dokunma ve iletişim ikisinin de gelişimi için çok önemlidir.
*Çocuğunuzun küçük kardeşiyle nasıl oynayacağını ya da ona dokunacağını öğretirken "Hayır" lardan ve sert yaklaşımlardan kaçının. "Hayır, kardeşinin gözüne dokunma" diyip bırakmak yerine "Bebeklerin gözleri çok narin, onun yerine ellerine dokun, eminim ellerini sevmen onun çok hoşuna gidecektir" diyebilirsiniz.
*Büyük çocuk kıskanacak diye annenin küçük çocuğa daha az fiziksel ilgi ve yakınlık göstermesi, kardeşinin yanında öpüp okşamaktan kaçınması küçük çocuğun ihtiyaçlarının tam anlamıyla karşılanamaması anlamına gelir. Aksine abartılmadan, gereğince sevip okşanan kardeşini gören büyük çocuk kardeşini nasıl sevebileceğini öğrenirken, küçük çocuğun da ihtiyaçları karşılanmış olur.
*Birlikte yaptıkları en ufak şeyleri fark etmeye çalışın ve bunu takdir edin.
* "Sen artık ağabey/abla oldun" sözünü dikkatle kullanın. Örneğin -Artık abla oldun yaramazlığı bırak da kardeşine iyi örnek ol" denirse abla olmak ona zorlayıcı ve olumsuz bir deneyim gibi gelir.
*Kardeş kavgalarında taraf olmayın, hakemlik yapmayın. Onların çözümü bulacaklarına güvendiğinizi söyleyin ki bu konuda çaba göstersinler. Müdahale etmeniz gereken durumlarda da bunu ikisinin de iyiliği için ve onları korumak için yaptığınızı hissetmeleri önemli.
*Çocuğunuza bu yeni durumu kabullenmesi için zaman verin. Kardeş kıskançlığını yoğun yaşayan bir çocuğun başlangıçta biraz zamana ihtiyacı olabilir. Ama bu durum uzun sürüyorsa ve çok yoğun bir şekilde yaşanıyorsa bir çocuk psikoloğundan destek alın.
Bir gün çok sevdiğiniz eşinizin eve hiç tanımadığınız birisiyle geldiğini hayal edin. Eve getirdiği yeni kişinin bundan sonra sizinle yaşayacağını söylediğini düşünün. Sizi eskisi kadar sevdiğini söylemesine rağmen, zamanının çoğunu onunla geçirmeye başlarsa ne yapardınız?
Üstelik o kişinin onun ilgisine muhtaç olduğunu söylerse...
Bu durum hoşunuza gider miydi? Hayatınıza giren bu yeni kişi hakkında ne hissederdiniz? Eşinizi onunla paylaşmak ister miydiniz?” Onu kıskanır mıydınız?
Kardeş kıskançlığı da işte böyle bezer bir hissiyat yaratabiliyor. Bir sorun olarak algılanmakla birlikte aslında çocuklarınızın kardeşlerini kıskanması, onların anne babalarını çok sevmelerinden kaynaklanan normal bir duygudur. Çocuğun bu yeni duruma alışması ve kardeşini sevmesi için biraz zamana ihtiyacı olabilir. Bu durumda önemli olan çocuğun bu duyguyla nasıl başa çıktığı ve anne babanın onun bakış açısından olaya bakabilmesidir. Böylece aile çocuğuna bu duyguyla başa çıkabilmesi konusunda destek olabilecektir.
Kardeş Kıskançlığı Çeşitli Şekillerde Ortaya Çıkabilir:
Dile Getirme: Bazı çocuklar kardeşlerine duydukları kıskançlığı sözleriyle dile getirir: “Keşke hiç doğmasaydı.”, “Kardeşimden nefret ediyorum.” gibi.
Regresyon/Geriye Dönüş: Bazı çocuklar kardeşlerinin doğmasıyla birlikte bebeklik döneminde görülen özelliklerini yeniden göstermeye başlayabilir: Eşyaları emme, alt ıslatma, yaşından küçük bir çocuk gibi konuşma vb.
İçine Kapanma: Bazı çocuklar sevilmediklerini düşünerek içine kapanabilir ve depresyona girebilirler.
Zarar Verme: Kıskançlığı yoğun olarak yaşayan çocuklar da kardeşlerine fiziksel zarar verebilirler: Çimdiklemek, vurmak, düşürmek gibi.
Yoğun Duygusal Tepkiler: Yoğun öfke ve ağlama krizleri gibi.
Çocuklar Yeni Bir Kardeşi Olduğunda Kendilerini Nasıl Hissederler?
*Terk edilmiş, güvensiz ve desteksiz hissedebilirler.
Çocuklar Neden Kardeşlerini Kıskanırlar?
*Çocuğa ayrılan zamanın azalması yüzünden kardeşlerini kıskanabilirler.
*Yaşanan gerçek duygu kardeş kıskançlığından öte anneyi kaybetme duygusu veya korkusudur.
Kardeş Kıskançlığı ile İlgili Bilinmesi Gereken Temel Unsurlar:
*Kıskançlık anne babanın bir başkasıyla paylaşılamamasından kaynaklanır.
*Aslında kardeşe karşı görünse de anne babaya karşı hissedilen kızgınlık ve kırgınlık duygularını yansıtır.
*Bu durumda anne babaların tutumu çok önemlidir.
Kardeş Kıskançlığının Olumlu Yönleri Var Mıdır?
*Çocuk hayatında bir rakiple karşılaşmanın o kadar da kötü bir şey olmadığını fark ederse ileride hayatında- işte ya da evde-rekabet gerektiren durumlarda mücadele edebilmeyi öğrenecektir. Paylaşmayı öğrenecek ve kardeş sevgisine sahip olabilecektir.
Sık Yapılan Yanlışlar:
*Çocuğun hissettiği ve nasıl baş edebileceğini bilmediği bu duygu yüzünden onu cezalandırmak.
*Eğer agresif çocuğunuzu cezalandırırsanız (duygusal ya da fiziksel ceza olarak) çocuğunuzun şiddet içeren davranışları bitebilir. Ancak kızgınlığı yok olmayacağı için bu duygusu öfke nöbetleri, gece korkuları, yatak ıslatma, aşırı hareketlilik, regresyon vb. şekillerde kendini göstermeye devam edecektir.
*Kıskançlığı tetikleyen şakalar yapmak.
*Çocuğa bir şeyi yaptırmak için kardeşine karşı hissettiği kıskançlığı kullanmak.
*Kardeşi olduğu için çocuğu şımartmak, her istediğini yapıp onu oyuncaklara boğmak ve hiçbir kural koymamak. Bu şekilde yaklaşarak çocuğa verilen mesaj -sana bir kardeş yaptığımız için suçluyuz ve vicdan azabı duyuyoruz. Bunun için her istediğini yapabiliriz- gibi oluyor. Böyle bir durumda çocuk öfkeli ve hiçbir şeyden mutlu olmayan, doyumsuz bir çocuk olarak büyüyor.
*Kardeşleri birbiri ile karşılaştırmak, kıyaslamak. Unutmayın onlar iki farklı birey. Başarılı oldukları konular farklı olabilir, sevdikleri/sevmedikleri şeyler farklı olabilir.
*Kıskançlık konusu hakkında çocuğun yanında başkaları ile konuşmak.
*Kardeşler arası yaşanan tartışmalara sürekli müdahale etmek, taraf tutmak, hakemlik yapmak.
*Çoğu zaman küçük olan ezilmesin düşüncesiyle her seferinde sadece onu korumak.
Kıskançlığı Azaltmak İçin Bazı Öneriler:
*Çocuğunuza her fırsatta onu çok sevdiğinizi ve sizin için çok değerli olduğunu sözlerinizle ve davranışlarınızla göstermelisiniz. Çocuğunuzun sevildiğini ve değerli olduğunu hissetmesi çok önemli.
*Çocuğunuza birebir zaman ayırın. Birlikte keyif alacağınız bir şeyler yapın. Çocuk için ailecek geçirilen vakit kadar anne babasıyla baş başa geçireceği zaman da önemlidir.
*İyi bir dinleyici olun. Böylece size ihtiyacı olduğunda, bir sıkıntısı olduğunda sizinle paylaşmaktan çekinmeyecektir. Ayrıca anlaşıldığını hisseden çocuk kendini daha iyi hissedecektir.
*Onu da ilgilendiren konularda fikrini sorun. Duygu ve düşüncelerine saygı gösterin.
*Önemli olan büyük çocuğun -Ben yetersiz miydim? Neden bir tane daha yapma ihtiyacı duydular? Ya da artık beni sevmiyorlar mı?- gibi hissetmemesidir. Bunu engellemenin bir yolu da çocuğu bu yeni sürece dahil etmektir. Çocuğun duygu ve düşünceleri sorulmalı, kardeşiyle ilgili mümkün olan konularda fikri alınmalı, kardeşinin bakımıyla ilgili eğer isterse sürece o da dahil edilmelidir. Örneğin kardeşine emziğini vermek gibi basit ve yaşına uygun olan şeyler olabilir. Bunu yaparken çocuğa direktif vermeden ve istemiyorsa zorlamadan, çocuğa seçim hakkı sunarak yapılmalıdır. Yani -Kardeşine emziğini ver!- gibi bir emir cümlesi yerine-Eğer istersen kardeşine emziğini verebilirsin. Sanki şuan istiyor gibi sen ne dersin? Bence kardeşinin hoşuna gidebilir.- gibi bir yaklaşım daha doğru olacaktır. O da kendini olayın bir parçası olarak kabul eder ve kendini değerli hisseder.
*Yeni bebek ile ilgili kabul edilmeyen davranışları netçe belirleyebilirsiniz (vurmak, saçını çekmek, rahatsız edecek davranışlar gibi). Çocuğunuzla bu konuyu konuşurken önce olumlu davranışlarından bahsedin ve onu takdir edin. Daha sonra kabul görmeyen davranışları, sevgi dolu ve sade bir dil ile çocuğunuzun anlayacağı şekilde ondan beklentilerinizi ifade edin. Özellikle küçük çocuklar bu tarz davranışlar çoğu zaman kardeşine zarar verme amaçlı yapmaz. Aslında tamamen keşif amaçlıdır. Ama çocuk konuyla ilgili öfkeliyse davranışları daha şiddetli olabilir. Yaptığı davranışın kardeşini rahatsız edeceğini gerçekten bilmiyor olabilir. Bu yüzden önce bunu belirtmeli ve ardından nasıl farklı bir davranış sergileyebileceği konusunda seçenek sunulabilir. Gene çocuğa direktif vermeden, bir birey olarak ona saygı duyarak yapılmalıdır. Örneğin –Sanırım sen kardeşinin saçlarına dokunmak istedin, belki merak ettin saçlarını. Saçlarına dokunabilirsin ama bu şekilde yapınca onun canı acıyabilir. O yüzden çekerek bakmak yerine istersen hafifçe parmağınla dokunabilirsin ya da elinle saçlarını sevebilirsin.- gibi bir yaklaşım doğru olacaktır.
*Bebeğiniz doğmadan önce çocuğunuzu hazırlamalısınız. Bebek ilk kez eve geldiğinde kardeşin sana hediye getirdi diyerek çocuğunuza bir hediye alabilirsiniz. Abla- Abi Olma partisi yapabilirsiniz.
*Çocuğunuzun kardeşi doğmadan önceki günlük alışkanlıkları devam etmelidir.
*Çocuğunuzun yeni doğmuş kardeşiyle ilgili merakını gidermek için ona sizin kontrolünüz altında dokunmasına izin verin. Bebek sizin kucağınızda iken büyüğün onunla konuşmasını isteyebilirsiniz. Dokunma ve iletişim ikisinin de gelişimi için çok önemlidir.
*Çocuğunuzun küçük kardeşiyle nasıl oynayacağını ya da ona dokunacağını öğretirken "Hayır" lardan ve sert yaklaşımlardan kaçının. "Hayır, kardeşinin gözüne dokunma" diyip bırakmak yerine "Bebeklerin gözleri çok narin, onun yerine ellerine dokun, eminim ellerini sevmen onun çok hoşuna gidecektir" diyebilirsiniz.
*Büyük çocuk kıskanacak diye annenin küçük çocuğa daha az fiziksel ilgi ve yakınlık göstermesi, kardeşinin yanında öpüp okşamaktan kaçınması küçük çocuğun ihtiyaçlarının tam anlamıyla karşılanamaması anlamına gelir. Aksine abartılmadan, gereğince sevip okşanan kardeşini gören büyük çocuk kardeşini nasıl sevebileceğini öğrenirken, küçük çocuğun da ihtiyaçları karşılanmış olur.
*Birlikte yaptıkları en ufak şeyleri fark etmeye çalışın ve bunu takdir edin.
* "Sen artık ağabey/abla oldun" sözünü dikkatle kullanın. Örneğin -Artık abla oldun yaramazlığı bırak da kardeşine iyi örnek ol" denirse abla olmak ona zorlayıcı ve olumsuz bir deneyim gibi gelir.
*Kardeş kavgalarında taraf olmayın, hakemlik yapmayın. Onların çözümü bulacaklarına güvendiğinizi söyleyin ki bu konuda çaba göstersinler. Müdahale etmeniz gereken durumlarda da bunu ikisinin de iyiliği için ve onları korumak için yaptığınızı hissetmeleri önemli.
*Çocuğunuza bu yeni durumu kabullenmesi için zaman verin. Kardeş kıskançlığını yoğun yaşayan bir çocuğun başlangıçta biraz zamana ihtiyacı olabilir. Ama bu durum uzun sürüyorsa ve çok yoğun bir şekilde yaşanıyorsa bir çocuk psikoloğundan destek alın.
