Bir asırdan fazla bir süre önce Bolivya’da bulunan bir kadın mumyasının, nadir görülen bir mantar hastalığından öldüğü ortaya çıktı. Bu hastalık, günümüzde bile tedavisi zor olan ve kemiklere zarar veren bir enfeksiyona yol açabiliyor.
​

Bolivyalı Mumya’nın ölüm sebebi olarak belirlenen hastalığın adı Vadi Ateşi veya bilimsel adıyla Coccidioidomycosis. Bu hastalık, toprakta yaşayan Coccidiodes adlı mantarların sporlarının solunmasıyla bulaşıyor. Hastalık, genellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde görülüyor ve en çok el işçilerini etkiliyor.

Vadi Ateşi’nin belirtileri arasında ateş, öksürük, baş ağrısı, yorgunluk ve eklem ağrısı sayılabilir. Çoğu vakada, hastalık kendiliğinden iyileşiyor veya hafif seyrediyor. Ancak bazen hastalık ilerleyerek akciğerleri, beyini, omuriliği ve kemikleri tutabiliyor. Bu durumda, hastalık hayatı tehdit edici boyutlara ulaşabiliyor.



Antik And mumyalarının kafatasları sıklıkla kasıtlı olarak deforme ediliyordu.​

Bolivya’da 1897 yılında bir mağarada keşfedilen mumya, daha sonra İtalya’ya götürüldü ve Napoli Federico II Üniversitesi Antropoloji Müzesi’nde sergilendi. Mumya, 25 ila 35 yaşlarında ölen bir kadına ait ve yaklaşık 765 yıl öncesine tarihleniyor.

Mumyanın karnında kakao yaprakları bulunuyor ve kafatası yapay olarak uzatılmış. Bu da mumyanın eski And kültürüne mensup olduğunu gösteriyor. Mumyanın röntgen filmleri ise kemiklerinde çeşitli lezyonlar olduğunu ortaya koyuyor. Bu lezyonlar, kemikleri eriten ve şeklini bozan Vadi Ateşi’nin ileri evresine işaret ediyor.
​

Araştırmacılar, mumyanın Vadi Ateşi’nden öldüğünü ilk kez 2019 yılında yayımladıkları bir makalede duyurdular. Bu tanı, hem tarihi hem de tıbbi açıdan önemli bir buluş olarak kabul ediliyor.



Çünkü bu tanı, Vadi Ateşi’nin Hispanik Öncesi Güney Amerika’da da var olduğunu kanıtlıyor. Bu hastalığın ilk kez 1892 yılında Arjantin’de tanımlandığı ve daha sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygınlaştığı düşünülüyordu. Ancak mumyanın durumu, hastalığın çok daha eski bir tarihe sahip olduğunu gösteriyor.


Ayrıca bu tanı, Vadi Ateşi’nin kadınları da etkileyebileceğini gösteriyor. Bu hastalık, genellikle erkek işiyle ilişkili bir hastalık olarak biliniyordu. Çünkü erkekler daha çok toprakla uğraşıyor ve mantar sporlarını soluyorlardı. Ancak mumyanın bir kadına ait olması, kadınların da toprakla temas eden işler yapmış olabileceğini düşündürüyor.
​

Bulunduktan 100 yıl sonra, artık bu Bolivyalı mumyanın neden öldüğünü öğrenebiliriz.

Bolivya’da bulunan bir kadın mumyasının, Vadi Ateşi adı verilen bir mantar hastalığından öldüğü anlaşıldı. Bu hastalık, kemiklere zarar veren ve ölümcül olabilen bir enfeksiyona neden olabiliyor. Bu tanı, hem hastalığın tarihini hem de kadınların yaşam koşullarını aydınlatıyor. Ayrıca, mumyanın korunmuş halde bulunması, eski And kültürüne dair ipuçları veriyor.


Çalışma, Latin American Antiquity‘de yayınlandı.​